ขั้นตอนการพัฒนาของกลุ่ม
    การพัฒนาของกลุ่มตามแนวคิดเรื่อง Cog’s  Ladder  ซึ่งเป็นรูปแบบการพัฒนากลุ่มที่จำแนกเป็น  5  ขั้นตอน  ดังนี้
    ขั้นที่  1  ทำความรู้จักกันด้วยความสุภาพ (Polite)  เปิดเผยตนเองเพราะเห็นว่าเป็นประโยชน์ต่อตนเองและแต่ละคน  แล้ว  รวมกลุ่มตามความพอใจ  ความสนใจ
    ขั้นที่  2  หาความหมายให้กับกลุ่มว่าทำไมต้องมาอยู่ร่วมกัน (Why we’re here)  หลังจากรู้จักกัน  สมาชิกกลุ่มต้องการรู้ว่า  เป้าหมายหรือวัตถุประสงค์ของการรวมกลุ่มคืออะไร หาความหมายร่วมกัน  และยอมรับเป้าหมายที่จะทำให้กลุ่มประสบความสำเร็จ  ถ้าวัตถุประสงค์หรือเป้าหมายนั้นมาจากนอกกลุ่ม  ในขั้นนี้สมาชิกจะถกเถียงกัน  เพื่อให้เข้าใจและสร้างข้อตกลงร่วมกัน
    ขั้นที่ 3 เสนอความคิดและหาแนวร่วม (Bid for power)
    ขั้นตอนแยกจากขั้นที่ 1 โดยสังเกตจากการแข่งขันของสมาชิกกลุ่ม  โดยแต่ละคนจะหาเหตุผลให้กับงานในตำแหน่งหน้าที่ที่ได้รับมอบหมาย  พยายามเสนอความคิดเห็นให้กลุ่มทำตามสิ่งที่เขาเห็นว่าเหมาะสม  ดังนั้นความขัดแย้งในกลุ่มจะสูงกว่าระยะอื่นๆ  ความพยายามที่จะใช้บทบาทความเป็นผู้นำเกิดขึ้นในลักษณะการเข้าไปมีส่วนร่วม  เพื่อแก้ปัญหา  และการหาแนวร่วมจากนอกกลุ่ม  ขั้นตอนนี้  พยายามรักษา  บทบาทหน้าที่ตามโครงสร้างของกลุ่มจะพบว่ากลุ่มมีสมาชิกที่ประนีประนอม (Compromise) ให้กลุ่มเข้ากันได้ (Harmonize) และผู้อนุรักษ์กฎของกลุ่มพยายามคงสภาพสมดุลที่ยอมรับได้ในกลุ่ม  สมาชิกบางคนจะไม่ผ่านขั้นตอนนี้  คือไม่สามารถเข้าเป็นส่วนหนึ่งในโครงสร้างของกลุ่มอย่างเหนียวแน่น  แต่เขาสามารถทำงานหรือร่วมกลุ่มต่อไปได้
    ขั้นที่ 4 ร่วมเป็นโครงสร้างของทีม (Constructive)
    ทัศนคติของสมาชิกกลุ่มเปลี่ยนไปจากการพยายามควบคุมให้กลุ่มเป็นไปตามที่เขาคิดกลายเป็นยอมรับฟังความคิดเห็นของกลุ่มมากขึ้น  มีความเป็นอันหนึ่งอันเดียวกันในกลุ่ม (Team Spirit) การพัฒนาเป้าหมายของกลุ่มจะเป็นรูปร่างขึ้น  มีชื่อและเอกลักษณ์ต่างๆ  ของกลุ่มชัดเจน  สำหรับการมีส่วนร่วมของสมาชิกกลุ่มไม่แตกต่างกันมาก  คือทำก็ทำด้วยกัน  ไม่ทำก็ไม่ทำด้วยกันทั้งกลุ่ม  การตัดสินใจจะช่วยกันแก้ปัญหาของกลุ่ม  ผลิตภาพของกลุ่ม (Productivity) ที่มาจากความคิดสร้างสรรค์จะสูงในขั้นนี้
    ขั้นที่ 5 มีความรักในหมู่คณะ (Esprit)
    ขั้นนี้กลุ่มจะมีขวัญ  มีความจงรักภักดี  และมีความรู้สึกเป็นส่วนหนึ่งจองกลุ่ม  ความคิดเห็นเป็นไปตามธรรมชาติ  ไม่มีความรู้สึกว่าต้องการแยกกลุ่ม  สมาชิกแต่ละคนเข้าใจชัดเจนในบทบาทตามตำแหน่งหน้าที่ของตนว่าแยกจากคนอื่นอย่างไรและยอมรับคนอื่นๆ  เหมือนกับที่ยอมรับตนเองมีความคิดสร้างสรรค์และความเป็นตัวของตัวเองสูงมาก  การยอมรับในเรื่องใดๆ มาจากความพอใจของสมาชิกทุกคน

    กระบวนการพัฒนากลุ่มจะเป็นตัวชี้ลักษณะกลุ่มที่แบ่งเป็น 2 ประเภท คือ
- กลุ่มชั่วคราว  เป็นกลุ่มที่ไม่เป็นทางการ เกิดขึ้นด้วยเป้าหมายเฉพาะเรื่อง  เฉพาะช่วยเวลา เฉพาะบางโอกาสเมื่อบรรลุเป็นหมายการรวมกลุ่มจะจบลง เช่น การมุงดูอุบัติเหตุ การรวมกันช่วยผู้ป่วย  การวิ่งมาดูเสียงดังที่ผิดปกติ กลุ่มชั่วคราวจะมีขั้นตอนการรวมกลุ่มแบบไม่ลึกซึ้ง  เป็นเพียงเฉพาะหน้าไม่เกิดการรู้จักกัน ไม่มีโครงสร้างที่ชัดเจน เช่นการชุมนุมประท้วง 
- กลุ่มถาวร  มีลักษณะตรงกันข้ามกับกลุ่มชั่วคราวและจะมีขั้นตอนการพัฒนา 5 ขั้นตอนดังกล่าว  โดยจะมีความยั่งยืนต่อเนื่อง สัมพันธ์กันตลอดเวลา  เป็นหมายจะเป็นเรื่องของการดำเนินชีวิตที่ต้องคงอยู่ต้องเป็นไป  หยุดหรือขาดจากกันไม่ได้  เช่น  กลุ่มครองครัว  กลุ่มราชการ  กลุ่มองค์กรธุรกิจ 

ประเภทของการรวมกลุ่มในชุมชน
    1.การรวมคนตามอาชีพ  เช่น   กลุ่มทำนา กลุ่มทำสวน  กลุ่มชาวไร่อ้อย  กลุ่มสวนยาง  กลุ่มทำร่ม  กลุ่มเพาะพันธ์กล้วยไม้  กลุ่มจักสาน  กลุ่มทอผ้าฯ
    2.การรวมกลุ่มตามวัย/เพศ  เช่น  กลุ่มผู้สูงอายุ  กลุ่มเด็ก  กลุ่มสตรี  กลุ่มเยาวชนฯ
    3.การรวมกลุ่มเพื่อการพัฒนา เช่น  กลุ่มประชาธิปไตย  กลุ่มสุขภาพ  กลุ่มสวัสดิการ  กลุ่มประกันภัย  กลุ่มอนุรักษ์ กลุ่มปกป้องป่าฯ